ΙΣΤΟΡΙΑ
Αρκετοί μελετητές υποστηρίζουν πως η απαρχή της ιστορίας του χωριού, ανάγεται στα «νεότερα χρόνια». Η προαναφερόμενη άποψη συνάγεται από την απουσία του χωριού σε μεσαιωνικούς χάρτες. Η ύπαρξη της Μονής του Αγίου Γεωργίου των Κομάνων, εκκλησιαστικό χτίσμα του 15ου αιώνα, θέτει όμως υπό αμφισβήτηση την πιο πάνω θέση.
Από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι και τα μέσα περίπου του 20ου αιώνα, σύμφωνα με τα απογραφικά στοιχεία, τα Μέσανα αυξάνονταν συνεχώς πληθυσμιακά. Στο εξής, άρχισε η πληθυσμιακή κάμψη, ως αποτέλεσμα κυρίως του φαινομένου της αστυφιλίας. Ειδικότερα, από το 1881 μέχρι και το 1946, οι κάτοικοι του χωριού από εκατό είκοσι εννιά, ανήλθαν σε τριακόσιους δεκατρείς. Στη συνέχεια, από το 1946 μέχρι και σήμερα, ο αριθμός των κατοίκων μειώθηκε περίπου στο ένα δέκατο -1/10.
Από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι και τα μέσα περίπου του 20ου αιώνα, σύμφωνα με τα απογραφικά στοιχεία, τα Μέσανα αυξάνονταν συνεχώς πληθυσμιακά. Στο εξής, άρχισε η πληθυσμιακή κάμψη, ως αποτέλεσμα κυρίως του φαινομένου της αστυφιλίας. Ειδικότερα, από το 1881 μέχρι και το 1946, οι κάτοικοι του χωριού από εκατό είκοσι εννιά, ανήλθαν σε τριακόσιους δεκατρείς. Στη συνέχεια, από το 1946 μέχρι και σήμερα, ο αριθμός των κατοίκων μειώθηκε περίπου στο ένα δέκατο -1/10.
Χρονολογία | Πληθυσμός | Χρονολογία | Πληθυσμός |
1881 | 129 | 1946 | 313 |
1891 | 163 | 1960 | 304 |
1901 | 172 | 1973 | 250 |
1911 | 219 | 1976 | 213 |
1921 | 259 | 1982 | 141 |
1931 | 258 | 2001 | 30 |
ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ
Αγιος Γεωργιος Κομανων
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος γεννήθηκε το 347 μ.Χ. στην Αντιόχεια. Εξορίστηκε από την Βασίλισσα Ευδοξία τρεις φορές, λόγω του ηθικού και άμεμπτου βίου του. Πέθανε κατά την διάρκεια της τρίτης εξορίας του, από εξάντληση μετά από τρεις μήνες οδοιπορίας υπό αυστηρή επιτήρηση στις 14 Σεπτεμβρίου του 407 στα Κόμανα του Πόντου. Το λείψανό του ενταφιάστηκε στα Κόμανα και έμεινε εκεί για 30 χρόνια. Το 434 έγινε πατριάρχης ένας μαθητής του, ο Πρόκλος, ο οποίος μετά από 4 χρόνια παρακάλεσε τον βασιλιά Θεοδόσιο να μεταφέρει το λείψανο του Αγίου στην Κωνσταντινούπολη. Πράγματι η λάρνακα του Αγίου με τιμές μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, η οποία και τοποθετήθηκε στον Ναό των Αγίων Αποστόλων μέσα στο Άγιο Βήμα και κάτω από την Αγία Τράπεζα μαζί με τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο. Τα ιερά λείψανα του Αγίου έμειναν στον Ναό τών Αγίων Αποστόλων μέχρι την πρώτη άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους το έτος 1204. Μετά τη λεηλασία που ακολούθησε, τα ιερά λείψανα του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου και του Αγίου Γρηγορίου μεταφέρθηκαν στην Βενετία και αργότερα στην Ρώμη. Μετά πάροδο 800 ετών, τα ιερά λείψανα του αγίων Ιωάννου Χρυσοστόμου και Γρηγορίου Θεολόγου, πρόσφατα, μεταφέρθηκαν από τη Ρώμη πίσω στην Κωνσταντινούπολη.
Πριν την άλωση της Πόλης, Ιερά λείψανα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου αφιέρωσε δια χρυσοβούλλου στη Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους ο αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής (969-976 μ.Χ.) και τεμάχιο της αριστεράς χειρός ο Ανδρόνικος ο Παλαιολόγος (1282-1328), διά χρυσοβούλλου, τον Ιούλιο του έτους 1284, στη Μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους. Επίσης, τμήματα του ιερού λειψάνου φυλάσσονται στις μονές Βατοπεδίου, Ιβήρων, Αγίου Διονυσίου και Δοχειαρίου. Ιερά λείψανα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου πρέπει να έφθασαν και στην Κύπρο αφού στο απομονωμένο και μικρό χωριό Μέσανα της Πάφου, υπάρχει Μονή αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο των Κομάνων, και η ονομασία "των Κομάνων" σχετίζεται με τα Κόμανα του Πόντου και πιθανόν να φυλάσσονταν εκεί λείψανα του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου τα οποία είχαν μεταφερθεί στην Κύπρο από τα Κόμανα μέσω Κωνσταντινούπολης.
Όταν έπεσε η Πόλη το 1453, βασίλισσα στην Κύπρο ήταν η Ελένη Παλαιολογίνα, Ελληνίδα, ανιψιά του τελευταίου Βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και σύζυγος του Λουζινιανού βασιλιά της Κύπρου Ιωάννη Β' (1432-1458). 'Ηταν δυναμική και είχε επίσης αποφασιστική και αδίστακτη έχθρα προς τους Λατίνους κληρικούς και έγινε η προστάτιδα των Ορθοδόξων Ελλήνων Κυπρίων. Η Ελένη Παλαιολογίνα κατέστησε την Κύπρο καταφύγιο πολλών Ελλήνων προσφύγων, ιδιαίτερα μοναχούς και έκτισε πολλά σημαντικά οικοδομήματα, όπως εκκλησίες και μοναστήρια, που φρόντισε να στηρίξει όσο μπορούσε, με παροχές και άλλη βοήθεια. Το πλήθος των μοναχών που έφτασαν στην Κύπρο από την Κωνσταντινούπολη μετά την άλωση της, βοηθήθηκε από τη βασίλισσα και διοχετεύτηκαν σε νέα μοναστήρια σε όλα τα μέρη της Κύπρου.
Ένα από αυτά τα μοναστήρια που δημιουργήθηκαν από Κωνσταντινουπολίτες μοναχούς θα πρέπει να είναι και η Μονή του Αγίου Γεωργίου των Κομάνων στα Μέσανα της Πάφου που κτίστηκε γύρο στο 1480 και που βρίσκεται κάτω από το χωρίο, στα ανατολικά, και δίπλα από τη δυτική όχθη του ποταμού Διάριζος. Ίχνη τοιχογραφιών παρουσιάζουν ένα συγκερασμό της βυζαντινής Κωσταντινουπολίτικης παλαιολόγειας τέχνης και της τοπικής λαϊκής ζωγραφικής. Οι λίγες τοιχογραφίες της Μονής που έχουν απομείνει για να μας υπενθυμίζουν τη παλαιά της δόξα είναι παρόμοιες σε τεχνοτροπία με αυτές που βρίσκονται στη Μονή του Σταυρού του Αγιασμάτι λίγο έξω από το χωριό Πλατανιστάσα που επίσης ίδρυσαν το 1491, πρόσφυγες μοναχοί που ήρθαν στην Κύπρο μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Οι μοναχοί αυτοί πιθανόν να έφεραν στη Μονή αυτή στην Πάφο, λείψανα του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου τα οποία είχαν μεταφερθεί από αυτούς στην Κύπρο, και έτσι καθιερώθηκε το όνομα " των Κομάνων" για τη Μονή.
Στο χωριό Μέσανα που σήμερα έχει μόνο 30 κατοίκους, υπάρχει η εξής παράδοση που σχετίζεται με τη Μονή του Αγίου Γεωργίου των Κομάνων: Πριν πολλά χρόνια, ένας χωρικός από τα Μέσανα, για να θεραπευτεί ο γιος του, προσευχήθηκε στην Παναγία της οποίας η θαυματουργή εικόνα, ήταν στημένη πάνω σε προσκυνητάρι έξω από τον Ναό της Μονής. Εκτός από την προσευχή του προς την Παναγία, ο χωρικός έδωσε τα δύο βόδια τα οποία είχε μαζί του στη Μονή για θεραπεία του παιδιού του. Το παιδί θεραπεύτηκε, αλλά ο πατέρας επέστρεψε για να κλέψει το αφιέρωμα του. Ο ηγούμενος της Μονής γνώριζε τον δόλιο χαρακτήρα του αφιερωτή, και είχε αλείψει την εικόνα της Παναγίας με μέλι, το οποίο αφού το έγλειψαν τα δύο βόδια, αλείφτηκε και στο σώμα τους. Τα κλεμμένα βόδια αναγνωρίστηκαν εύκολα από το μέλι που είχαν πάνω τους και ο ευεργετημένος αφιερωτής αναγκάστηκε να μαρτυρήσει ότι πράγματι τα αφιέρωσε στην Παναγία, και τα επέστρεψε στη Μονή.
Κατά την επίσκεψη του Ρώσου μοναχού περιηγητή Βασίλι Μπάρσκυ στη Μονή του Αγίου Γεωργίου των Κομάνων το 1735, ο περιηγητής γράφει ότι "Τα κελιά ήσαν σε κατάστασιν φθοράς, διέμεναν δε εκεί ο Ηγούμενος και δύο μοναχοί. Ούτε ο Αρχιερεύς ούτε οι χριστιανοί του τόπου ενδιαφέροντο δια την Μονήν αυτήν".
Πράγματι, η Μονή έμεινε εγκαταλειμμένη και μέχρι πριν λίγα χρόνια διασωζόταν μόνο ο Ναός της και αυτός ήταν ετοιμόρροπος. Ευτυχώς πρόσφατα το Τμήμα Αρχαιοτήτων αναστήλωσε το Ναό της Μονής και έτσι σώθηκε από την καταστροφή. Λόγου της απόμακρης περιοχής στην οποία η Μονή είναι κτισμένη, η ύπαρξη της παραμένει άγνωστη όχι μόνο στους πλείστους Κύπριους αλλά και στο τοπικό πληθυσμό της Πάφου.
Πριν την άλωση της Πόλης, Ιερά λείψανα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου αφιέρωσε δια χρυσοβούλλου στη Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους ο αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής (969-976 μ.Χ.) και τεμάχιο της αριστεράς χειρός ο Ανδρόνικος ο Παλαιολόγος (1282-1328), διά χρυσοβούλλου, τον Ιούλιο του έτους 1284, στη Μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους. Επίσης, τμήματα του ιερού λειψάνου φυλάσσονται στις μονές Βατοπεδίου, Ιβήρων, Αγίου Διονυσίου και Δοχειαρίου. Ιερά λείψανα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου πρέπει να έφθασαν και στην Κύπρο αφού στο απομονωμένο και μικρό χωριό Μέσανα της Πάφου, υπάρχει Μονή αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο των Κομάνων, και η ονομασία "των Κομάνων" σχετίζεται με τα Κόμανα του Πόντου και πιθανόν να φυλάσσονταν εκεί λείψανα του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου τα οποία είχαν μεταφερθεί στην Κύπρο από τα Κόμανα μέσω Κωνσταντινούπολης.
Όταν έπεσε η Πόλη το 1453, βασίλισσα στην Κύπρο ήταν η Ελένη Παλαιολογίνα, Ελληνίδα, ανιψιά του τελευταίου Βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και σύζυγος του Λουζινιανού βασιλιά της Κύπρου Ιωάννη Β' (1432-1458). 'Ηταν δυναμική και είχε επίσης αποφασιστική και αδίστακτη έχθρα προς τους Λατίνους κληρικούς και έγινε η προστάτιδα των Ορθοδόξων Ελλήνων Κυπρίων. Η Ελένη Παλαιολογίνα κατέστησε την Κύπρο καταφύγιο πολλών Ελλήνων προσφύγων, ιδιαίτερα μοναχούς και έκτισε πολλά σημαντικά οικοδομήματα, όπως εκκλησίες και μοναστήρια, που φρόντισε να στηρίξει όσο μπορούσε, με παροχές και άλλη βοήθεια. Το πλήθος των μοναχών που έφτασαν στην Κύπρο από την Κωνσταντινούπολη μετά την άλωση της, βοηθήθηκε από τη βασίλισσα και διοχετεύτηκαν σε νέα μοναστήρια σε όλα τα μέρη της Κύπρου.
Ένα από αυτά τα μοναστήρια που δημιουργήθηκαν από Κωνσταντινουπολίτες μοναχούς θα πρέπει να είναι και η Μονή του Αγίου Γεωργίου των Κομάνων στα Μέσανα της Πάφου που κτίστηκε γύρο στο 1480 και που βρίσκεται κάτω από το χωρίο, στα ανατολικά, και δίπλα από τη δυτική όχθη του ποταμού Διάριζος. Ίχνη τοιχογραφιών παρουσιάζουν ένα συγκερασμό της βυζαντινής Κωσταντινουπολίτικης παλαιολόγειας τέχνης και της τοπικής λαϊκής ζωγραφικής. Οι λίγες τοιχογραφίες της Μονής που έχουν απομείνει για να μας υπενθυμίζουν τη παλαιά της δόξα είναι παρόμοιες σε τεχνοτροπία με αυτές που βρίσκονται στη Μονή του Σταυρού του Αγιασμάτι λίγο έξω από το χωριό Πλατανιστάσα που επίσης ίδρυσαν το 1491, πρόσφυγες μοναχοί που ήρθαν στην Κύπρο μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Οι μοναχοί αυτοί πιθανόν να έφεραν στη Μονή αυτή στην Πάφο, λείψανα του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου τα οποία είχαν μεταφερθεί από αυτούς στην Κύπρο, και έτσι καθιερώθηκε το όνομα " των Κομάνων" για τη Μονή.
Στο χωριό Μέσανα που σήμερα έχει μόνο 30 κατοίκους, υπάρχει η εξής παράδοση που σχετίζεται με τη Μονή του Αγίου Γεωργίου των Κομάνων: Πριν πολλά χρόνια, ένας χωρικός από τα Μέσανα, για να θεραπευτεί ο γιος του, προσευχήθηκε στην Παναγία της οποίας η θαυματουργή εικόνα, ήταν στημένη πάνω σε προσκυνητάρι έξω από τον Ναό της Μονής. Εκτός από την προσευχή του προς την Παναγία, ο χωρικός έδωσε τα δύο βόδια τα οποία είχε μαζί του στη Μονή για θεραπεία του παιδιού του. Το παιδί θεραπεύτηκε, αλλά ο πατέρας επέστρεψε για να κλέψει το αφιέρωμα του. Ο ηγούμενος της Μονής γνώριζε τον δόλιο χαρακτήρα του αφιερωτή, και είχε αλείψει την εικόνα της Παναγίας με μέλι, το οποίο αφού το έγλειψαν τα δύο βόδια, αλείφτηκε και στο σώμα τους. Τα κλεμμένα βόδια αναγνωρίστηκαν εύκολα από το μέλι που είχαν πάνω τους και ο ευεργετημένος αφιερωτής αναγκάστηκε να μαρτυρήσει ότι πράγματι τα αφιέρωσε στην Παναγία, και τα επέστρεψε στη Μονή.
Κατά την επίσκεψη του Ρώσου μοναχού περιηγητή Βασίλι Μπάρσκυ στη Μονή του Αγίου Γεωργίου των Κομάνων το 1735, ο περιηγητής γράφει ότι "Τα κελιά ήσαν σε κατάστασιν φθοράς, διέμεναν δε εκεί ο Ηγούμενος και δύο μοναχοί. Ούτε ο Αρχιερεύς ούτε οι χριστιανοί του τόπου ενδιαφέροντο δια την Μονήν αυτήν".Πράγματι, η Μονή έμεινε εγκαταλειμμένη και μέχρι πριν λίγα χρόνια διασωζόταν μόνο ο Ναός της και αυτός ήταν ετοιμόρροπος. Ευτυχώς πρόσφατα το Τμήμα Αρχαιοτήτων αναστήλωσε το Ναό της Μονής και έτσι σώθηκε από την καταστροφή. Λόγου της απόμακρης περιοχής στην οποία η Μονή είναι κτισμένη, η ύπαρξη της παραμένει άγνωστη όχι μόνο στους πλείστους Κύπριους αλλά και στο τοπικό πληθυσμό της Πάφου.
Αγιος Τυχικος
Ο Άγιος Τυχικός τιμάται πολύ στη Κύπρο. Στο Ορθόδοξο συναξάρι του, αναφέρεται ότι κατάγεται από την τότε Ρωμαϊκή επαρχία της Μικράς Ασίας, και γεννήθηκε, πιθανότατα, στην Έφεσο. Ήταν μαθητής του Αγίου Παύλου και σταθερός σύντροφος του. Φαίνεται ότι ο Παύλος τον επέλεξε μαζί με άλλους να σταλεί στη Κύπρο, προκειμένου να στελεχώσει την Εκκλησία της Κύπρου και χειροτονήθηκε επίσκοπος της Νεάπολης η οποία είναι η σημερινή πόλη της Λεμεσού. Ωστόσο, το Ρωμαϊκό μαρτυρολόγιο (Acta Sanctorum 19 Φεβρουαρίου, στ. 126 c) τον αναφέρει ως τέκνον της Πάφου και το αξίωμά του ως επίσκοπος της Πάφου και όχι της Νεάπολης. Ο Κύπριος χρονικογράφος Κυπριανός τον αναφέρει επίσης ως επίσκοπο της Πάφου, ενώ ο Μαχαιράς, ένας άλλος Κύπριος χρονικογράφος τον αναφέρει ως επίσκοπο της Νεάπολης.
Φαίνεται λοιπόν ότι υπάρχει μια σύγχυση σχετικά με την ταυτότητα του Αγίου Τυχικού δεδομένου ότι υπάρχει ο ισχυρισμός ότι έχει γεννηθεί σε δύο διαφορετικούς τόπους και να είναι επίσκοπος δύο διαφορετικών επισκοπών. Η βάση αυτής της σύγχυσης είναι το γεγονός ότι και οι δύο αυτές επισκοπές βρίσκονται στη Κύπρο και ως εκ τούτου δεν ήταν δύσκολο να γίνει αυτή η σύγχυση.
Ανάμεσα σε όλη αυτή την σύγχυση, φένεται με μεγάλη πιθανότητα η απάντηση να βρίσκεται στο ότι ο Άγιος Τυχικός δεν ήταν ένα άτομο, αλλά δύο διαφορετικά πρόσωπα με το ίδιο όνομα. Στη Κύπρο είναι συχνό το φαινόμενο να υπάρχουν τοπικοί, αυτόχθονοι άγιοι που φέρουν το ίδιο όνομα με πιο ευρέως γνωστούς αγίους που δεν είναι συνήθως από την Κύπρο. Οι εν λόγω τοπικοί άγιοι που φέρουν τα ονόματα των ευρέως γνωστών αγίων βρίσκονται σε πολλά μέρη του νησιού. Φαίνεται λοιπόν ότι κάποιος τοπικός άγιος της Κύπρου φέρει το ίδιο όνομα με αυτό του ευρέως γνωστού Αγίου Τυχικού και από εκεί πηγάζει όλη αυτή η σύγχυση που προέκυψε.
Η μεγαλύτερη απόδειξη για την πιθανότητα αυτή βρίσκεται στο μικρό και ασήμαντο χωριό Μέσανα της Πάφου, όπου σε ένα τέτοιο απίθανο μέρος υπάρχει εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Τυχικό. Η ύπαρξη της εκκλησίας αυτής στο συγκεκριμένο χωριό δεν έτυχε καμίας σημασίας από κανέναν από τους ειδικούς στον τομέα της αγιολογίας κυρίως επειδή τους είναι άγνωστη. Ωστόσο, το χωριό Μέσανα θα μπορούσε να δώσει όλες τις απαντήσεις γιατί το πιο πιθανό είναι ότι ο τοπικός Άγιος Τυχικός της Κύπρου γεννήθηκε εδώ και για αυτό το λόγο τιμάται σε αυτό το χωριό. Επίσης, είναι περισσότερο από πιθανό ότι ήταν αυτός ο άγιος ο οποίος ήταν επίσκοπος της Πάφου, ενώ ο Άγιος Τυχικός, ο φίλος του Παύλου, ήταν επίσκοπος της Νεάπολης.
Από το χωριό Μέσανα έρχεται επίσης η εξής καταπληκτική ιστορία για το πώς ο Άγιος Τυχικός γεννήθηκε στο χωριό:
Μια μέρα, ο Χριστός ήρθε στο χωριό Μέσανα για επίσκεψη. Όλες οι μητέρες πήραν τα παιδιά τους και τα ετοίμασαν ώστε να τα πάρουν στο Χριστό για να τα ευλογήσει. Μια γυναίκα από το χωριό που δεν μπορούσε να τεκνοποιήσει, είδε όλη αυτή την ετοιμασία και αισθάνθηκε μεγάλη λύπη επειδή ήθελε και αυτή να έχει ένα παιδί να ευλογηθεί από τον Χριστό. Η επιθυμία της ήταν τόσο μεγάλη, που πήρε μια άσπρη, μακρουλή, μεγάλη πέτρα, την τύλιξε σε πανιά για να δείχνει πως ήταν παιδάκι, και παρουσιάστηκε και αυτή στον Χριστό μαζί με τις άλλες μητέρες. Ένα μεγάλο θαύμα συνέβη τότε. Όταν ο Χριστός έδωσε την ευλογία Του, η πέτρα ζωντάνεψε και έγινε παιδάκι! Έτσι, αυτή η γυναίκα έγινε μητέρα και έδωσε στο παιδί της το όνομα Τυχικός για την καλή της τύχη. Για το λόγο αυτό ο Τυχικός αφωσιώθηκε στο έργο Εκείνου που του έδωσε ζωή.Η εκκλησια ειναι η μοναδικη αφιερωμενη στον αγιο Τυχικο στην Κυπρο και χτιστηκε το 1910.
Η μνήμη του Αγίου Τυχικού γιορτάζεται στις 8 Δεκεμβρίου.
Φαίνεται λοιπόν ότι υπάρχει μια σύγχυση σχετικά με την ταυτότητα του Αγίου Τυχικού δεδομένου ότι υπάρχει ο ισχυρισμός ότι έχει γεννηθεί σε δύο διαφορετικούς τόπους και να είναι επίσκοπος δύο διαφορετικών επισκοπών. Η βάση αυτής της σύγχυσης είναι το γεγονός ότι και οι δύο αυτές επισκοπές βρίσκονται στη Κύπρο και ως εκ τούτου δεν ήταν δύσκολο να γίνει αυτή η σύγχυση.
Ανάμεσα σε όλη αυτή την σύγχυση, φένεται με μεγάλη πιθανότητα η απάντηση να βρίσκεται στο ότι ο Άγιος Τυχικός δεν ήταν ένα άτομο, αλλά δύο διαφορετικά πρόσωπα με το ίδιο όνομα. Στη Κύπρο είναι συχνό το φαινόμενο να υπάρχουν τοπικοί, αυτόχθονοι άγιοι που φέρουν το ίδιο όνομα με πιο ευρέως γνωστούς αγίους που δεν είναι συνήθως από την Κύπρο. Οι εν λόγω τοπικοί άγιοι που φέρουν τα ονόματα των ευρέως γνωστών αγίων βρίσκονται σε πολλά μέρη του νησιού. Φαίνεται λοιπόν ότι κάποιος τοπικός άγιος της Κύπρου φέρει το ίδιο όνομα με αυτό του ευρέως γνωστού Αγίου Τυχικού και από εκεί πηγάζει όλη αυτή η σύγχυση που προέκυψε.
Η μεγαλύτερη απόδειξη για την πιθανότητα αυτή βρίσκεται στο μικρό και ασήμαντο χωριό Μέσανα της Πάφου, όπου σε ένα τέτοιο απίθανο μέρος υπάρχει εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Τυχικό. Η ύπαρξη της εκκλησίας αυτής στο συγκεκριμένο χωριό δεν έτυχε καμίας σημασίας από κανέναν από τους ειδικούς στον τομέα της αγιολογίας κυρίως επειδή τους είναι άγνωστη. Ωστόσο, το χωριό Μέσανα θα μπορούσε να δώσει όλες τις απαντήσεις γιατί το πιο πιθανό είναι ότι ο τοπικός Άγιος Τυχικός της Κύπρου γεννήθηκε εδώ και για αυτό το λόγο τιμάται σε αυτό το χωριό. Επίσης, είναι περισσότερο από πιθανό ότι ήταν αυτός ο άγιος ο οποίος ήταν επίσκοπος της Πάφου, ενώ ο Άγιος Τυχικός, ο φίλος του Παύλου, ήταν επίσκοπος της Νεάπολης.
Από το χωριό Μέσανα έρχεται επίσης η εξής καταπληκτική ιστορία για το πώς ο Άγιος Τυχικός γεννήθηκε στο χωριό:
Μια μέρα, ο Χριστός ήρθε στο χωριό Μέσανα για επίσκεψη. Όλες οι μητέρες πήραν τα παιδιά τους και τα ετοίμασαν ώστε να τα πάρουν στο Χριστό για να τα ευλογήσει. Μια γυναίκα από το χωριό που δεν μπορούσε να τεκνοποιήσει, είδε όλη αυτή την ετοιμασία και αισθάνθηκε μεγάλη λύπη επειδή ήθελε και αυτή να έχει ένα παιδί να ευλογηθεί από τον Χριστό. Η επιθυμία της ήταν τόσο μεγάλη, που πήρε μια άσπρη, μακρουλή, μεγάλη πέτρα, την τύλιξε σε πανιά για να δείχνει πως ήταν παιδάκι, και παρουσιάστηκε και αυτή στον Χριστό μαζί με τις άλλες μητέρες. Ένα μεγάλο θαύμα συνέβη τότε. Όταν ο Χριστός έδωσε την ευλογία Του, η πέτρα ζωντάνεψε και έγινε παιδάκι! Έτσι, αυτή η γυναίκα έγινε μητέρα και έδωσε στο παιδί της το όνομα Τυχικός για την καλή της τύχη. Για το λόγο αυτό ο Τυχικός αφωσιώθηκε στο έργο Εκείνου που του έδωσε ζωή.Η εκκλησια ειναι η μοναδικη αφιερωμενη στον αγιο Τυχικο στην Κυπρο και χτιστηκε το 1910.
Η μνήμη του Αγίου Τυχικού γιορτάζεται στις 8 Δεκεμβρίου.
